پژوهشگاه در یکم مهر سال ۱۳۴۷ خورشیدی با نام فارسی «مرکز اسناد ایران» در برابر نام انگلیسی «Iranian Documentation Center» پایه‌گذاری شد و پیش از نام کنونی، با نام‌ «مرکز مدارک علمی ایران» در سال ۱۳۵۰، «مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران» در سال ۱۳۷۰، و «پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران» در سال ۱۳۸۴ نیز خوانده شد. پژوهشگاه با نام کوتاه «ایرانداک» شناخته می‌شود. «داک»، کوته‌نوشت «doc» در «documentation» و در زبان فارسی به‌معنای «تکیه‌گاه» و «چوبی است که دیوار و در را بر آن محکم سازند». نام نمادین ایرانداک، «گنج دانش» است و شعار آن، «به‌ از گنج دانش به گیتی کجاست».

پژوهشگاه، ویژگی‌ها و نقش‌هایی دارد که آن را از دیگر سازمان‌های ملی و جهانیِ همانندش متمایز می‌کنند:

بیش از ۵۰ سال پیشینه و پیشگامی در مدیریت اطلاعات علمی و فناورانه و خدمات اطلاع‌رسانی؛
دارای نمانام ملی و جهانی؛
تخصص در پژوهش‌های مدیریت اطلاعات علمی و فناورانه و فناوری اطلاعات؛
شناخت زمینه‌های تازه در علوم و فناوری اطلاعات؛
نهاد پدیدآور ابزارهای تخصصی سازمان‌دهی اطلاعات همانند اصطلاح‌نامه‌های علمی و فنی؛
نهاد هماهنگ‌کننده اشتراک منابع اطلاعات؛
واسپارگاه و آرشیو ملی پیشنهاده‌ها، پایان‌نامه‌ها، و رساله‌های کشور؛
سرچشمه دبیزش (دکومانتاسیون) در دهه ۱۳۴۰ در ایران؛
دارای گنجینه بی‌همتای اطلاعات علمی و فناورانه ایران.